Czy częste absencje chorobowe mogą być powodem do wypowiedzenia umowy o pracę? 

Czy częste absencje chorobowe mogą być powodem do wypowiedzenia umowy o pracę? 

Pracodawcy i działy HR często zastanawiają się, czy mogą zwolnić pracownika z powodu jego częstych lub długotrwałych nieobecności spowodowanych chorobą. Odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista i wymaga głębszej analizy. 

Dlaczego absencje chorobowe mogą być problematyczne? 

Podstawowym obowiązkiem pracownika jest świadczenie pracy w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę. Długotrwałe nieobecności wywołane chorobą uniemożliwiają jednak realizację tego celu. Dzieje się to oczywiście bez winy pracownika i nie można mieć do niego o to żadnych pretensji. Z drugiej jednak strony, pracodawca ma określone oczekiwania związane z zatrudnianiem danej osoby na danym miejscu. Konieczne jest zatem wyważenie obopólnych interesów, szczególnie w sytuacji, gdy mamy do czynienia nie tyle z długotrwałymi, ale częstymi nieobecnościami. Prowadzą one bowiem do dezorganizacji pracy, konieczności organizowania zastępstw, zlecania innym pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych, co z kolei przekłada się także na ich interesy.

Kiedy absencje chorobowe mogą być podstawą do wypowiedzenia? 

Moim zdaniem należy przede wszystkim odróżnić nieobecności długotrwałe, trwające po kilka tygodni od absencji krótszych. W przypadku tych pierwszych, moim zdaniem, już sam fakt ich wystąpienia może być przyczyną wypowiedzenia umowy i nie trzeba doszukiwać się dodatkowych argumentów w postaci dezorganizacji pracy. Jest ona z jednej strony oczywista, a z drugiej skoro na podstawie art. 53 § 1 KP można z pracownikiem rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia w sytuacji jego długotrwałej choroby, to tym bardziej możliwe jest rozwiązanie za wypowiedzeniem.

W przypadku natomiast krótkich, ale częstych i powtarzających się absencji, powinny one dodatkowo dezorganizować pracę i naruszać interes pracodawcy. Tak w tym temacie wypowiada się Sąd Najwyższy (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2021 r., III PSK 34/21). Moim zdaniem jest to jednak zbyt daleko idące stanowisko. Jak wskazałem na wstępie: pracownika zatrudnia się w określonym celu i ma on określone obowiązki. Nie da się ich wykonywać w trakcie nieobecności, stąd jeżeli są one częste to nie powinno być wątpliwości, że pracodawca może wypowiedzieć umowę. Biorąc jednak pod uwagę przytoczone orzeczenie nie należy pomijać wpływu absencji na pracę zakładu pracy jako całości.

Jaka liczba dni albo częstotliwość zwolnień uprawnia do wypowiedzenia umowy?

Nie ma konkretnej liczby dni czy zwolnień w ciągu roku, których przekroczenie stanowi granicę dopuszczalności wypowiedzenia umowy. Moim zdaniem punktem odniesienia mogą być dane statystyczne dotyczące frekwencji pracowniczej. Są one regularnie publikowane zarówno przez ZUS, jak też przez inne podmioty zajmujące się badaniem rynku pracy. Dostarczają one danych, które możemy porównać.

Jakie kryteria należy wziąć pod uwagę?

Przy ocenie, czy absencje chorobowe mogą być podstawą do wypowiedzenia, należy uwzględnić: 

• Jaka jest ich przyczyna – czy są one wynikiem wykonywanej pracy (np. choroba zawodowa) lub praca ma na nie wpływ?
• Jaka jest sytuacja osobista pracownika – czy pracownik jest jedynym dostarczającym środki utrzymania w rodzinie?
• Częstotliwość nieobecności – czy są one częste i powtarzające się?
• Wpływ na funkcjonowanie pracodawcy – czy absencje powodują dezorganizację pracy i negatywne konsekwencje finansowe lub wpływają na pracę innych osób?
• Możliwość zastosowania zastępstw – czy pracodawca może sobie pozwolić na zatrudnianie zastępców doraźnie?

Jak postępować w praktyce? 

Jeśli rozważasz wypowiedzenie umowy z powodu częstych absencji chorobowych, pamiętaj o: 

• Dokładnej analizie sytuacji – zbierz wszystkie dane dotyczące nieobecności pracownika. 
• Konsultacji z działem HR i prawnikiem – skonsultuj się z ekspertami w tej dziedzinie. 
• Zastosowaniu obiektywnych kryteriów – upewnij się, że Twoja decyzja jest oparta na rzeczywistych faktach. 
• Zachowaniu zasad równego traktowania – nie dyskryminuj pracownika ze względu na jego stan zdrowia. 

Jakie są konsekwencje prawne? 

Jeśli zdecydujesz się na wypowiedzenie umowy z powodu częstych absencji chorobowych, musisz mieć na uwadze, że pracownik może odwołać się od tej decyzji do sądu pracy.